داروهای مسکن غیر استروییدی

عوارض،مراقبت ها،توصیه ها و روش های جایگزین

امروزه بطور فزاینده در جهت رفع یا کاهش انواع درد از فراورده های تسکین بخش ‌ مختلف استفاده می شود. برخی ازمصارف بدنبال توصیه اقوام ،آشنایان افراد فاقد صلاحیت علمی وبدون در نظر داشتن شرایط خاص افراد انجام می شود.در صورتیکه مصرف برخی از دارو ها با توجه به بیماری های گوناگون سبب تشدید عوارض جنبی یا تداخل داروئی شده و ضرر این موضوع از منافع آن فزونی می یابد.

متاسفانه مصرف بی رویه وبدون درنظر داشتن سوابق بیماری و زمینه های جسمی درافراد موجب خطرات فراوانی می شود. از جمله عوارض داروهای مسکن غیراستروییدی نظیرآسپرین ،بروفن ،پیروکسیکام ملوکسیکام ،دیکلوفناک ،ایندومتاسین ،تولمیتین ،مفنامیک اسید و…… می تواند موجب وزوز گوش و تاثیر بر شنوایی ،بروز انواع افزایش حساسیت ، تشدید آسم، عوارض گوارشی نظیر زخم و یا خونریزی معده واثنی عشر ،بیماری کبدی ،مستعد نمودن برای کاهش انعقاد پذیری و خونریزی پوستی – مخاطی و آسیب های کلیوی ،قلبی و عروقی شود. مصرف بیش از حد استامینوفن هم از طریق تبدیل آن به موادی نظیر استالدیید میتواند موجب آسیب و تخریب بافت کبد شود.

هرچند بطور استثناء مصرف آسپرین در برخی از بیماران قلبی موجب پیشگیری از ایجاد لخته های خونی و کاستن از انقباض و انسداد عروق درمحل های تنگی های عروق قلبی می شود ولی برخی ازمطالعات علمی نشانگر این است که مصرف بی رویه عمده مسکن ها خطر ابتلا به سکته قلبی را در افراد مبتلاء به بیماری قلبی و حتی افراد سالم را دربر دارد.

از طرفی در سنین میانسالی و سالمندی بروز و ابتلای همزمان به بیماری های دیابت ،آرتروز مفصلی و فشار خون شایع بوده و در بسیاری از افراد بطور همزمان بیماری های مذکور مشاهده می شود. با توجه به تجویز مسکن ها (ضد درد های غیر استروییدی) ، برای کاهش درد های آرتروز و مصرف مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین(نظیر انالاپریل و کاپتوپریل) برای کنترل فشار خون در افراد دیابتی ،تداخل اثر وافزایش خطر عوارض داروهای ذکر شده دور از انتظار نیست . نحوه تداخل این داروها براساس مکانیسم اثر آنها بر روی سیستم عروق آوران و وابران واحد های تصفیه کننده خون در کلیه (گلومرول) می باشد بطوریکه یکی از این ترکیبات موجب تنگ شدن شریان تغذیه کننده (آوران ) شده و دیگری موجب گشاد شدن شریان وابران می شود ودر نهایت سیستم تصفیه خون کلیه دچار افت فشار و نقص عملکرد خواهدشد. چنین اتفاقی میتواند موجب نارسائی ناگهانی کلیه شود که عارضه ای بسیار پر خطر است. لذا در مصرف مواد داروئی و مسکن ها سوابق بیماری ها وداروهای مصرفی را باید درنظر داشت.

 

بیشتر بدانید: علایم افزایش چربی خون چیست؟

 

راهکار های مدیریت کاهش عوارض

با توجه به اینکه در اکثر موارد مصرف مسکن‌های قوی بی‌دلیل بوده و یا روش های کم خطر برای کاهش درد وجود داشته است قبل ازمصرف مسکن های داروئی رایج می توان روش های تسکینی جایگزین و کم خطر دیگر از جمله استراحت و حذف عوامل تشدید کننده درد را بکار گرفت . بهره گیری ازعوامل فیزیکی مثل کمپرس سرد وگرم ، مدالیته هایی نظیر لیزر، امواج زیر قرمز ،طب سوزنی در درد های اسکلتی عضلانی دارای فواید بیشتری جدای از کاهش درد است.

درد های شدید ناشی از آسیب ریشه های عصبی نظیر فتق دیسک گردنی و یا آسیب های رشته های عصبی ناشی از تصادفات و جراحات را از طریق تزریق و بلوک عصبی و یا تخریب پایانه های عصبی با امواج خاص قابل درمان هستند.

استفاده از دمجوش های گیاهی نیز برای انواع سردرد وبرخی از درد های التهابی توصیه می شود. سایر فراورده های گیاهی بصورت خوراکی و یا مالیدنی نیز در درمان دردهای عمومی و عضلانی کاربرد دارند .برخی از ترکیبات ضد التهاب وانتی اکسیدان گیاهی نظیر زنجبیل ،پودر سنجد،زرد چوبه وانواع روغن های گیاهی نظیر کنجد ، کانولا،کتان ،سویا ، شاهدانه، فلفل وانگور قرمز در درمان دردهای اسکلتی و عضلانی و التهابی نقش دارند. بابونه ، اسطوخودوس ، از فراورده هایی هستند که در تسکین انواع درد های احشایی مورد استفاده قرار می گیرند.

درصورت نیاز به تسکین بیشتر می توان از فراورده های موضعی نظیر کرم ،پماد و ژل های مسکن بهره مندشد .ژل کاپسسین (فلفل) که دارای ترکیباتی ضد ماده مولد درد به نام ماده P میباشد در تسکین دردهای عضلانی و مفصلی موثر است تنها عارضه قابل ذکر آن ایجاد قرمزی و حساسیت پوستی در برخی از افراد حساس است که باید قبل از مصرف وسیع مقداری اندک از آن را به بخشی از پوست ناحیه ساعد مالید و در صورت عدم حساسیت می توان این ژل را استفاده نمود. در نهایت در صورت رفع نشدن درد می توان از خفیف ترین مسکن ها با حداقل دز (مقدار) درمانی و برای دوره کوتاه بهره جست و در صورت تداوم درد بصورت تدریجی و منقطع از فراورده های خوراکی وتزریقی استفاده نمود.

اضطراب ونگرانی از عوامل تشدید کننده انواع درد های سوماتیک (جسمی) و نروپاتیک (عصبی) می باشند . لذا کاهش استرس و اضطراب و بکارگری روش های ریلکسیشن (آرام تنی) می تواند در کنترل درد نقش همی را ایفاء نماید.

در هر صورت پس از مصرف فراورده های خوراکی و تزریقی می بایست همیشه مراقب علائم مربوط به عوارض داروئی ناخواسته این گروه داروئی بود تا در صورت بروز در مراحل اولیه به مقابله و درمان لازم اقدام نمود. در مورد کاهش انعقاد خون و بروز خونریزی های گوارشی نظیر درد معده و سوء هاضمه ،وجودمدفوع تیره و قیری رنگ و شل از علائم اولیه هستند. خونریزی هایی بشکل لکه های قرمز و ریز پوستی می تواند خود بخود و یا بدنبال ضربه ایجاد شود که معمولا این لکه ها بدون درد وخارش هستند. خونریزی غیر معمول از لثه ها حین مسواک زدن ، از علائم کاهش انعقاد پذیری می باشد. بروز حساسیت های غیر معمول پوستی نظیر خارش و تاول یا تورم وندرتا تنگی نفس نیز از وجوه حساسیت ایجاد شده توسط این داروها هستند.

 

عوارض آسپرین، استامینوفن و ایبوپروفن

داروهای مُسکنی نظیر پاراسیتامول (استامینوفن) و ضد التهاب غیر استروئیدی (مانند ایبوپروفن Ibuprofen) از پر مصرف ترین داروهای بدون نسخه پزشک، است. قبل از استفاده از این‌گونه داروها باید بروشور همراه دارو به دقت مطالعه و با عوارض جانبی آنها آشنا شد.

1. آسپرین برای کودکان خطرناک است

بعضی از مادران، برای درمان تب یا آنفلوآنزای کودکان خود از آسپرین اطفال استفاده می­‌کنند، این امر نادرست بوده زیرا گاهی استفاده از آسپرین در کودکان باعث سندروم رای می­‌شود. این سندروم هرچند که نادر بوده اما اگر اتفاق بیفتد، باعث واردشدن آسیب ناگهانی به مغز و کبد کودک می‌شود. بنابراین نباید قبل از 19سالگی از آسپرین استفاده کرد. در این ارتباط، استفاده از پاراسیتامول (استامینوفن) و ایبوپروفن با دز مناسب، ارجحیت دارد.

2. رابطه مسکن با پارامترهای دیگر را در نظر بگیرید!

اکثر مسکن‌­های درد، با الکل تعامل و واکنش داشته و باعث افزایش عوارض جانبی آنها می­‌شود. لذا باید بروشور همراه دارو به دقت خوانده و از عدم وجود تعامل و واکنش بین آنها مطمئن شد. همچنین برخی از مسکن­‌ها، با داروهای فشارخون واکنش داشته و یا باعث افزایش فشار خون در اشخاص طبیعی و کسانی که از بیماری­‌های مربوط به فشار خون رنج نمی­‌برند، می‌شود. بنابراین بیماران فشار خون، حتما و به صورت مستمر با پزشکان خود در ارتباط با بهترین مسکن­‌های درد، مشاوره کنند.

3. اگر معده حساس دارید این مسکن‌ها را مصرف نکنید

برخی از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن باعث ایجاد حساسیت در معده شده و این نیز باعث ایجاد التهاب، زخم و خونریزی در معده می­‌شود. جهت پرهیز از این امر، باید این مسکن­‌ها با کمترین دز و در کوتاه‌ترین مدت، مورد استفاده قرار گیرند. همچنین این داروها باید به همراه غذا مصرف شده و در صورتی که بیمار به درمان بیش از یک هفته نیازمند باشد، باید به پزشک خود مراجعه کند.

4. قاتل خاموش کلیه

کلیه، از مهمترین اعضا بوده و فضولات را از بدن خارج و به حفظ تعادل آب و الکترولیت‌­ها Electrolyteدر بدن کمک می­کند. مسکن ­های ضد التهاب غیر استروئیدی بر کارکرد کلیه تاثیر گذاشته و استفاده مداوم از آنها به مدت طولانی باعث از کارافتادن کلیه­‌ها خواهد شد. همچنین اگر شما از مشکلات مزمن کبدی رنج می­‌برید، باید با دکتر خود در مورد مسکن ضد درد مناسب، مشورت کنید.

5. شمشیر دولبه برای بیماران قلبی

مسکن‌­ها همچون شمشیر دو لبه برای بیماران قلبی هستند. آسپرین با دز کم باعث جلوگیری از لخته‌شدن خون خواهد شد. استفاده دراز مدت از داروهای ضد التهاب فاقد آسپرین و به خصوص با دز بالا، ممکن است که با اثرات آسپرین تداخل کرده و همچنین می‌­تواند فشار خون را بالا برده و خطر ابتلا به حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش دهد. بنابراین، افراد مبتلا به بیماری‌­های قلبی و فشار خون بالا، قبل از مصرف مسکن، باید با پزشک خود مشورت کنند.

6. رابطه کبد با استامینوفن

مسکن‌­های حاوی استامینوفن اگر بر اساس دستورالعمل مورد استفاده قرارگیرند، بی خطر و تاثیرگذار هستند. هرچند که هر دارویی خطرات خاص خود را دارد. استامینوفن نقش زیادی در کاهش درد دارد اما ممکن است روی کبد تاثیر بگذارد. استفاده از داروی استامینوفن با دز بالا ممکن است باعث وارد شدن آسیب حاد به کبد شود. بنابراین نباید بیش از مقدار توصیه شده در بروشور یا نظر پزشک معالج استفاده کرد. همچنین از نوشیدن الکل هنگام مصرف داروهای حاوی استامینوفن باید پرهیز کرد.

7. مسکن‌­ها در دوران بارداری

مسکن‌­های ضد التهاب غیر استروئیدی در هنگام بارداری به ویژه در سه ماه آخر، خطرناک بوده و باید قبل از استفاده از هرگونه مسکن، نظر پزشک خود را اخذ کنید.

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از بهداشت نیوز: یکی از سوالات شایع بین بیماران روماتیسمی این است که آیا با توجه به مصرف طولانی مدت مسکن ها بخصوص استامینوفن ممکن است فشار خون آنها بالا رود؟ اگر چنین است، آیا داروی جایگزین بهتری وجود دارد که سلامت قلب را به مخاطره نیندازد؟
پاسخ به این سوال مثبت است. تا سالها، متخصصان قلب و روماتولوژی فکر می کردند که استامینوفن برای قلب نسبتا ایمن است، اما مطالعات اخیر نشان می دهد دارو ممکن است خطر مشکلات قلبی را افزایش دهد. خطر وقتی مشخص تر می شود که شما فشار خون بالایی داشته باشید یا دیگر فاکتورهای خطر بیماری های قلبی در شما وجود داشته باشد، اما برای اطمینان همچنان نیازمند مطالعات بیشتر هستیم.

دیگر داروهای بدون نسخه که برای بیماریهای روماتوئیدی تجویز می شود، بخصوص داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا NSAID همانند ایبوپروفن و ناپروکسن، با افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی همراه هستند. بیشتر اطلاعات درمورد این است که چگونه و تا چه اندازه این داروها قلب، سلول های خونی و فشار خون را تحت تاثیر قرار می دهد.شما باید بخصوص درمورد استفاده از این داروها درصورتی که حمله قلبی داشته اید یا خطر حمله قلبی در شما بالاست، مراقبت بیشتری داشته باشید. چرا که این داروها از طرفی خطر حمله قلبی را افزایش داده و از طرفی با اثرات پیشگیرانه آسپرین تداخل می کنند.

داروهای NSAID همچنین خطر خونریزی را افزایش می دهند. این یک نگرانی خاص برای بیمارانی است که بیماری های قلبی دارند و آسپرین و داروهای دیگری مصرف می کنند که خطر خونریزی را افزایش می دهند؛ مثل کلوپیدوگرل و وارفارین. بعلاوه، از آنجا که داروهای NSAID باعث احتباس مایعات می شوند، افراد مبتلا به نارسایی قلبی باید از این داروها پرهیز نمایند.
به یاد داشته باشید که دارو تنها درمان دردهای روماتوئیدی نیست. دردهای آرتریتی خفیف تا متوسط ممکن است با ترکیبی از اقدامات مراقبت از خود و تغییر سبک زندگی مثلا کم کردن وزن، ورزش، گرما یا سرما درمانی و درمان فیزیکی تسکین پیدا کنند. بسیاری از پزشکان توصیه می کنند قبل از شروع درمان دارویی، روش های درمانی غیر دارویی را امتحان کرده از فواید آن بهره مند شوید.

اگر برای مدیریت درد به مصرف دارو نیاز دارید، کمترین دوز لازم برای کوتاه ترین زمان ممکن را استفاده کنید. همچنین، با پزشک خود مشورت کنید که بهترین انتخاب دارویی با توجه به شرایط شما چیست؟ همه داروها –با یا بدون نسخه- اثرات جانبی و خطرات بالقوه دارند.

وقتی داروهای مسکن بدون نسخه جهت تسکین دردهای روماتوئیدی مصرف می کنید این موارد را در ذهن داشته باشید:

-بطور منظم فشار خون خود را بررسی کنید.
-از نوشیدن الکل پرهیز کنید.
-با پزشکتان درمورد مصرف هرگونه مکمل گیاهی، تغذیه ای یا دیگر داروها صحبت کنید.

جهت ارتباط بیشتر با شماره های درج شده تماس حاصل فرمایید.