علت‌های بیماری ریفلاکس معده به مری
– عبارت است از التهاب و تحریک مخاط مری بر اثر بازگشت محتویات معده به مری.
– در این عارضه ممکن است نقص سازوکار اسفنکتر تحتانی مری وجود داشته باشد که از آن جمله می‌توان شل شدن نامناسب اسفنکتر، نامناسب بودن اندازه اسفنکتر یا غیر طبیعی بودن محل اسفنکتر را نام برد.
– شل شدن نامناسب LES ممکن است با مصرف الکل، دخانیات، غذاهای چرب، کافئین، شکلات، بارداری و مصرف برخی داروها(مانند داروهای آنتی‌کولینرژیک و مهارکننده‌های کانال کلسیم) تشدید شود.
– تخلیه نامؤثر مواد بازگشتی از معده یا اختلالات تخلیه معده نیز فرد را مستعد GERD می‌کند.
– GERD شایع‌ترین اختلال بخش فوقانی دستگاه گوارش در جوامع غربی است (۱۰% جمعیت آمریکا علائم روزانه این اختلال را دارند و ۱۵ تا ۳۰%، دست کم ماهی یک‌بار این علائم را تجربه می‌کنند).
– اغلب در فتقِ هیاتال دیده می‌شود.
تشخیص‌های افتراقی بیماری ریفلاکس معده به مری
– گاستریت
- اولسرپپتیک
- آنژین صدری
- اختلالات حرکتی مری(آشالازی، اسپاسم منتشر مری)
- سرطان مری
- سرطان معده
تظاهرات، علایم و نشانه‌های بیماری ریفلاکس معده به مری
– سوزش سرِ دل
– سرفه مزمن و خشک، GERD دومین علت سرفه‌های مزمن در افراد غیر سیگاری به شمار می‌رود.
– بازگشت محتویات معده به دهان
– دیسفاژی
– خشونت صدا بر اثر لارنژیت ناشی از رفلاکس، صاف کردن مکرر صدا، سکسکه
– احساس سنگینی در قفسه سینه
– تشدید علائم آسم
بیشتر بخوانید: سنگ کلیه علائم و راه های درمان
اقدامات تشخیصی بیماری ریفلاکس معده به مری
– در گرفتن شرح حال و معاینه بالینی باید وجود علائمی را که ممکن است مطرح‌کننده علل بالقوه خطرناکی باشند، رد کرد(مانند تهوع، استفراغ، کاهش وزن، وجود خون در مدفوع، درد واقعی قفسه سینه، دیسفاژ، آنمی، علائم طولانی مدت، سن بیش از ۵۰ سال).
– در اغلب موارد، برای تشخیص GERD، اجرای یک دوره درمانی آزمایشی شامل تغییر در سبک زندگی، تجویز داروهای ضد اسید، مهارکننده‌های H2 یا مهارکننده‌های پمپ پروتون، اندیکاسیون دارد.
– آزمایش‌های تشخیصی ممکن است تصویر برداری از دستگاه گوارش فوقانی با استفاده از کنتراست باریوم، آندوسکوپی، پایش ۲۴ساعته PH، مانومتری مری و بررسی حرکات مری را شامل شود.
– از رادیوگرافی بخش فوقانی دستگاه گوارش برای بررسی علل آناتومیک یا عوارض GERD(مانند فتق هیاتال یا تنگی) استفاده می‌شود.
– آندوسکوپی، مشاهده مستقیم مخاط مری و بیوپسی را برای اثبات ازوفاژیت یا مری بارت امکان‌پذیری می‌سازد.
– در پایش ۲۴ساعته PH، وجود رفلاکس، با مشاهده ارتباط میان PH مری و شروع علائم، تشخیص داده می‌شود.
– مانومتری مری، ناکارآمدی LES را مشخص می‌سازد.
درمان بیماری ریفلاکس معده به مری چگونه انجام می‌شود؟
– در موارد خفیف؛ تعدیل سبک زندگی، از جمله کاهش وزن، تغییر رژیم غذایی برای حذف عوامل مستعدکننده، پرهیز از مصرف الکل و دخانیات، پرهیز از مصرف مواد غذایی در ۴ساعت پیش از خواب و خوابیدن با بالا نگاه‌داشتن سر، درمان ابتدایی را تشکیل می‌دهد.
– داروهای ضد اسید و ضد اولسر، داروهای اصلی در درمان دارویی هستند.
– در موارد خفیف، داروهای مهارکننده H2، خط اول درمان را تشکیل می‌دهند.
– مهارکننده‌های پمپ پروتون
– جراحی ضد رفلاکس(فوندوپلکسیون لاپاروسکوپیک یا باز) باعث درمان قطعی بیماری می‌شود.
– اندیکاسیون‌های جراحی عبارتند از: بروز عوارض GERD(تنگی، متاپلازی بارت، بروز آدنوکارسینوم)، ادامه علائم با وجود حداکثر درمان‌های دارویی یا بیمارانی که نمی-خواهند تمام طول عمر خود را از دارو استفاده کنند.
پیش‌آگهی – عوارض بیماری ریفلاکس معده به مری
– عوارض GERD عبارتند از: اولسر مری، تنگی، متاپلازی بارت و خطر بروز آدنوکارسینوم و عوارض ریوی(لارنژیت، بورنشیت، پنومونی آسپیراسیون مکرر، فیبروز)
– بیمارانی که در آنان مری بات تشخیص داده می‌شود، برای بررسی از نظر ابتلا به سرطان مری، به آندوسکوپی و بیوپسی منظم نیاز دارند.
علت رفلاکس معده
برخی عوامل خطر بروز رفلاکس معده را افزایش می دهد:
- پرخوری و بزرگ شدن معده
- چاقی
- بارداری
- استرس
- فتق هیاتال یا هیاتوس؛ بخشی از معده به سمت بالا و به داخل دیافراگم کشیده می شود
- مصرف برخی مواد غذایی مانند قهوه، شکلات یا برخی نوشیدنی ها
- مصرف برخی داروها مانند آسپرین
- مصرف مواد غذایی سرخ شده یا پرچرب
- شام دیرهنگام و خوابیدن بلافاصله بعد از صرف غذا
- سیگار کشیدن
علائم و نشانه های رفلاکس معده
- سوزش در قفسه سینه (سوزش سر دل)؛ معمولا بعد از غذا ایجاد شده و ممکن است شب ها بدتر شود
- درد قفسه سینه
- مشکل بلع
- استفراغ غذا یا مایعات ترش
- احساس توده در گلو
- فرسایش دندان ها
- افزایش بزاق دهان
- مزه ترش در دهان
از جمله علائم رفلاکس معده شبانه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرفه های مزمن
- التهاب حنجره
- ابتلا به آسم یا تشدید آن
- اختلال خواب
تشخیص رفلاکس معده چگونه است؟
پس از مراجعه فرد به پزشک و معاینه فیزیکی و بررسی علائم ظاهری، در صورتی که پزشک به عارضه رفلاکس معده مشکوک باشد از روش های زیر برای تشخیص دقیق استفاده خواهد کرد:
1. آندوسکوپی فوقانی
در این روش پزشک یک لوله باریک با دوربین از راه گلو وارد مری کرده و به بررسی دقیق مری و معده می پردازد. اگر فرد به رفلاکس معده دچار باشد معمولا با آندوسکوپی همه چیز طبیعی به نظر می رسد اما مواردی همچون التهاب مری تشخیص داده شده یا نیاز به نمونه برداری برای بررسی ابتلا به بیماری بارت می باشد.
2. تست PH
در این روش یک مانیتور کوچک از طریق لوله نازک و از راه بینی یا دهان به داخل مری هدایت شده، در حالی که به دستگاه ثبت کننده همراه بیمار متصل است زمان و مدتی که اسید معده به داخل مری برمی گردد را ثبت می کند، روش دیگر استفاده از کپسول است که طی آندوسکوپی داخل مری قرار داده شده و PH مری را در زمان های مختلف ثبت می کند و پس از دو روز از طریق مدفوع دفع می شود.
3. فشارسنج مری
در این روش انقباض عضلانی غیرارادی مری هنگام بلع و همینطور هماهنگی و نیروی اعمال شده عضلات مری اندازه گیری می شود.
4. اشعه ایکس
در این روش بیمار مایعی مصرف کرده و پزشک با استفاده از اشعه ایکس دیواره مری، معده و روده فوقانی را به دقت بررسی می کند.
درمان رفلاکس معده
پزشک احتمالا ابتدا تغییر در سبک زندگی و مصرف داروهای بدون نسخه را توصیه خواهد کرد، در صورتی که علائم ظرف مدت چند هفته کاهش نیابد ممکن است داروهای تجویزی یا عمل جراحی پیشنهاد شود.