فلج بل چیست؟

فلج عصب صورت یا فلج بل وضعیتی است که باعث ضعف یا فلج موقتی عضلات صورت می شود. و ممکن است هنگامی رخ دهد که عصبی که ماهیچه های صورت شما را کنترل می کند ملتهب، متورم یا فشرده شود. فلج عصب صورت یا فلج بل با ظاهر افتادگی در یک طرف صورت و عدم توانایی باز یا بسته شدن چشم در طرف آسیب دیده مشخص می شود.

این بیماری باعث می شود که یک طرف صورت شما از کار بیفتد یا منقبض شود. ممکن است در لبخند زدن یا بستن چشم در سمت آسیب دیده با مشکل مواجه شوید. در بیشتر موارد، فلج عصب صورت یا فلج بل موقتی است و معمولاً علائم پس از چند هفته از بین می روند. اگرچه ممکن است فلج عصب صورت یا فلج بل در هر سنی رخ دهد، اما این بیماری در بین افراد بین 16 تا 60 سال متداول تر است. فلج عصب صورت یا فلج بل به نام آناتومیست اسکاتلندی چارلز بل که اولین کسی بود که این شرایط را توصیف کرد، نامگذاری شده است.

 

علائم فلج عصب صورت یا فلج بل چیست؟

علائم فلج عصب صورت یا فلج بل می تواند یک تا دو هفته بعد از ابتلا به سرماخوردگی، عفونت گوش یا عفونت چشم ایجاد شود. این علائم معمولاً ناگهان ظاهر می شوند و ممکن است هنگام بیدار شدن از خواب در صبح یا هنگام تلاش برای خوردن یا آشامیدن متوجه آن ها شوید. در موارد نادر، فلج عصب صورت یا فلج بل ممکن است هر دو طرف صورت شما را تحت تأثیر قرار دهد.

علائم و نشانه های فلج عصب صورت یا فلج بل عبارتند از:

مشکل در خوردن و آشامیدن عدم توانایی در بیان احساسات صورت مانند لبخند زدن یا اخم کردن ضعف صورت پیچش عضلانی در صورت خشکی چشم و دهان سردرد حساسیت به صدا تحریک چشم در طرف درگیر در صورت بروز هر یک از این علائم، فوراً با پزشک تماس بگیرید. شما هرگز نمی توانید خودتان فلج عصب صورت یا فلج بل را تشخیص دهید. این علائم می تواند شبیه به سایر مشکلات جدی مانند سکته مغزی یا تومور مغزی باشد.

 

بیشتر بخوانید: سمیولوژی اعصاب چیست؟

 

علائم بلز پالسی (فلج بلز یا فلج بل)

علائم بلز پالسی بطور ناگهانی شروع شده وشامل موارد زیر است:
● شروع ناگهانی ضعف ملایم تا حد فلج کامل در یک سمت صورت- که ظرف مدت چند ساعت تا چند روز روی می دهد و در سمت گرفتار صورت، لبخند زدن وبستن چشم را مشکل می کند.
● افتادگی صورت یا مشکل شدن تغییر حالات چهره
● درد در آرواره(فک) در داخل یا اطراف گوش در سمت گرفتار بلز پالسی
● افزایش حساسیت به صدا در سمت مبتلا به بلز پالسی
●سردرد
● کاهش حس چشایی
● تغییر در مقدار تولید اشک و بزاق
● در موارد نادر بلز پالسی می تواند بصورت دو طرفه باشد وهر دو سمت صورت را درگیر

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در هنگام ایجاد هر گونه فلج باید به پزشک مراجعه کرد،زیرا ممکن است علت آن سکته مغزی باشد.بلز پالسی بعلت سکته مغزی ایجاد نمی شود. در صورت وجود هرگونه ضعف و هر گونه شلی یا افتادگی در صورت باید به پزشک مراجعه نمود تا علت بیماری و شدت آن مشخص شود.

 

دلایل

دلیل بروز بی‌حسی عصب صورت، مشخص نیست. تصور می‌شود برخی از دلایل زیر عامل بروز این بیماری و عارضه باشد:

هرپس ساده که باعث درد سرد و تبخال تناسلی می‌شود.
اچ آی وی که به سیستم ایمنی بدن آسیب می‌رساند.
سارکوئیدوز که باعث التهاب ارگان‌های بدن می‌شود.
ویروس هرپس زوستر که باعث ابتلا به آبله‌مرغان و زونا می‌شود.
ویروس اپستاین بار که باعث مونونوکلئوز می‌شود.
آسیب‌دیدگی و التهاب عصب صورت
فلج مادرزادی صورت: کودکانی که با ضعف عضلانی در صورت متولد می‌شوند.
آسیب‌دیدگی عصب صورت در حوادث

 

علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه‌های فلج بل عبارتند از:

شروع حاد فلج یک طرفه بالا و پایین صورت
درد گوش خلفی
کاهش اشک
اختلالات شنوایی
اختلالات حس چشایی
درد گوش
ضعف عضلات صورت
ناتوانی در بستن پلک
درد حاد گوش و یا ماستوئید
سوزن شدن و بی‌حسی گونه و دهان
اپیفورا یا آبریزش چشم
چشم درد
تاری دید و دوبینی
هنگامی که بیمار ابرو را بالا می‌برد، پیشانی سمت مبتلا به فلج صاف باقی می‌ماند.
زمانی که فرد لبخند می‌زند سمت مبتلا به فلج ثابت ماند و فقط یک طرف لب‌ها تغییر حالت می‌دهد.
افتادگی صورت
سرازیر شدن آب دهان
مشکلات چشمی مانند جاری شدن اشک فراوان یا خشکی چشم

 

درمان

درمان اولیه برای درد صورت بلز پالسی

● مسکن های ساده مانند ایبوپروفن، آسپرین و استامینوفن برای بهبود درد مناسب هستند. مصرف آسپرین در سنین زیر 21 سال فقط با دستور پزشک صورت می گیرد زیرا خطر سندرم ری که بیماری خطرناکی است و کبد ومغز را دچاربیماری می کند ،وجود دارد و بیشتر در کودکان مبتلا به آنفلوانزا یا آبله مرغان دیده می شود ومعمولا کودک و نوجوان مصرف کننده آسپرین باید با نظر پزشک واکسن آنفلوانزا دریافت کند.

به عوارض گوارشی و کلیوی مصرف ایبوپروفن در افراد مستعد ،باید توجه نمود.آسپرین در هر دوزی مصرف شود خطر عوارض گوارشی دارد و در مقادیر زیاد(حدود 6 قرص روزانه) ممکن است در افراد مستعد عارضه کلیوی هم ایجاد کند.
● استفاده موضعی از گرمای مرطوب: گذاشتن پارچه ای که در آب گرم فرو برده شده،بر روی صورت و چند بار در روز می تواند در بهبود درد صورت کمک کند.

● اگر چشم فرد بطور کامل بسته نمی شود میتواند کارهای زیر را امتحان کند:
● با استفاده از انگشتان دست روزی چند بار چشم را ببندد.
● از قطره چشمی لوبریکانت (مانند قطره اشک مصنوعی – artificial tears )بطور مرتب استفاده کند.
● در طی روز از عینک برای محافظت از چشم استفاده کند.
● در هنگام شب از یک پوشش چشمی استفاده کند.

 

دارو درمانی

در بسیاری از موارد درمان فلج بل به وسیله دارو انجام می‌شود.

کورتیکو استروئید

داروهای کورتیکو استروئید(کورتون) مانند پردنیزولون که یک عامل ضد التهاب قدرتمند است از این دسته دارو می باشد. این دارو ورم عصب صورت را کم کرده وباعث می شود که عصب در مسیر عبور خود از دالان یا کریدور استخوانی اطراف آن ،راحت باشد.

کورتیکو استروئیدها موقعی بهتر اثر می کنند که ظرف چند روز از شروع علائم بلز پالسی مصرف شوند. سایر داروهای کورتیکواستروئیدی مانند دگزامتازون ، متیل پردنیزولون،هیدروکورتیزون و پردنیزون هم برای درمان استفاده شده اند.

داروهای ضد ویروسی

داروهایی مانند آسیکلوویر(زوویراکس) و والاسیکلوویر(والترکس) ممکن است پیشرفت عفونت ویروسی را( در صورتی که عامل بیماری ویروس باشد) متوقف کرده و به درمان کمک کنند.

کورتیکواستروئیدها: مانند پردنیزولون که باعث کاهش تورم و التهاب می‌شود بنابراین روند بهبودی را تسریع می‌کند.
داروهای ضدویروسی: از آنجا که در بیشتر موارد، عفونت‌های ویروسی باعث ابتلا به فلج بل می‌شوند، داروهای آنتی‌ویروس در اغلب موارد تجویز می‌شوند.

 

عمل جراحی

ترمیم عصب صورت: این روش مؤثرترین عمل برای ترمیم عصب صورت است. این عمل شامل‌ ترمیم میکروسکوپی عصب قطع‌شده می‌شود.

عمل میکروسکوپی برداشتن فشار از روی عصب صورت: این عمل با برداشتن پوشش استخوانی عصب صورت و باز کردن پوشش خارجی روی عصب انجام می‌شود.

با این کار فضا برای تورم عصب باز می‌شود. به علاوه محرک‌های الکتریکی برای ارسال جریان از طریق عصب باعث تحریک و پرش عصب شده و فرایند بهبودی را تسریع می‌کند.
انتقال عصب: در مواردی که نتوان عصب را با به کار بردن روش‌های متداول‌ترمیم کرد، یک عصب جمجمه‌ای دیگر مربوط به حرکت صورت به عصب آسیب دیده متصل می‌شود و کار همان عصب را انجام می‌دهد.

انتقال ماهیچه: این عمل جراحی شامل انتقال عضله همراه با عصب آن به ناحیه آسیب‌دیده می‌شود.

عضله تمپورالیس یا عضله ماستر (دو عضله در صورت که با عصب صورت کنترل نمی‌شوند) جابجا شده و به گوشه دهان وصل می‌شوند تا حرکات قسمت پایین صورت را اجرا کنند .

در انتقال عضله آزاد، ماهیچه‌ها از پا برداشته شده و به صورت منتقل می‌شوند تا حجم صورت را پر کرده و بتواند عملکرد صورت را بهبود دهد.

درمان چشم

اگر پلک چشم به دلیل ابتلا به فلج بل (بی‌حسی عصب صورت)، به طور کامل بسته نشود این احتمال وجود دارد که قسمت جلویی چشم آسیب ببیند و در نتیجه عملکرد غدد اشکی مختل شده و چشم‌ها خشک شوند.

خشکی چشم نیز باعث آسیب دیدن چشم می‌شود بنابراین باید اقدامات درمانی برای مرطوب نگه داشتن چشم انجام داد.

نورولوژیست انجام اقدامات زیر را به شما توصیه می‌کند:

استفاده از پد چشم برای محافظت از چشم
قطره‌های چشم برای مرطوب کردن چشم استفاده میشود.

عمل‌های جراحی دیگر در برخی مواقع برای بستن چشم به کار می‌رود تا روند بهبودی پلک‌ها تمام شود.

تمرینات صورت

تمرینات ساده‌ای مانند منقبض کردن و شل کردن عضلات صورت طبق دستورالعمل و تحت نظارت نورولوژیست می‌تواند به تقویت عضلات صورت کمک کرده و روند بهبودی را تسریع نماید.

ویتامین‌تراپی و زینک معدنی، ویتامین‌های B1، B2 و B6 (علاوه بر ویتامین B12) و زینک از عصب‌ها محافظت کرده، التهاب عصب و تحریک‌پذیری عصب‌ها مانند گلوتامین شیمیایی سمی را کاهش می‌دهند.

 

 

برای کسب اطلاعات بیشتر به لینک تماس با ما مراجعه فرمایید.